Zelfkompas

Mijn weerstand om hiermee aan de slag te gaan was gigantisch. Achteraf kan ik inzien dat ik inderdaad niet zachtaardig voor mijzelf was. Mijn oordeel over mijn keuzes, gedrag en persoonlijkheid spuwde ik over mezelf uit. Ook tijdens mijn therapie had ik vaak het idee dat het beter had gekund. Dit toetste ik dan aan hoe ik me voelde: vaak was dat onzeker en angstig. Mijn ‘zelfkompas’ was zwaar ontregeld en intensievere therapie volgde.

Zonder zelfkompas is het leven toch een beetje als een bootje op het water dat maar een eind heenvaart. Richting houden is al moeilijk, maar het wordt pas écht lastig als het gaat stormen op zee. Dat is hoe ik stressvolle situaties ervaar; als een storm die ik zelf niet tot rust kan laten komen. En je ziet ook andere boten, wit en glimmend, met een sterke ingebouwde motor. Ze halen je in terwijl ze soepel over het water glijden.

Soms ben ik die zee maar niet meer opgegaan en ging ik de stormen uit de weg, zelfs al wist ik niet eens zeker of die storm wel zou komen. Of ik deed net alsof ik een piraat op mijn schip was, stoer en onschendbaar. Klaar voor de aanval en mezelf vooral niet laten kennen. Een piraat die de boel wel onder controle dacht te kunnen houden. Maar dat was niet zo.

Nu ben ik vier jaar verder en er is een hoop veranderd. Zelfcompassie roept geen gevoel van weerstand meer bij me op. Ik ben gaan begrijpen waar die angst en onzekerheid vandaan komt. Mijn jeugd was niet makkelijk en ik ben vanaf mijn 14^e drugs gaan gebruiken zodat ik alle tekorten niet hoefde te voelen. Ondanks dat het me lukte om met drugs te stoppen en een studie af te maken, was het voor mij nooit goed genoeg. Het kon altijd beter. Een worsteling die veel mensen kennen en ook past bij millenials, maar met een instabiele basis wordt het er niet bepaald beter op.

Zelfcompassie heeft alles te maken met een zelfkompas binnenin je. Niet iedereen krijgt een basis van veiligheid mee in zijn of haar jeugd, aan sommige ‘zelfkompassen’ moet nog wat gesleuteld worden. Ik geloof dat God je hier ook bij wil helpen. Maar het kan je soms ook juist tegen werken, omdat je gaat denken dat God ook al zo kritisch is. En Jezus lijkt soms rustig te slapen op de boot die door de storm vaart, terwijl jij in paniek bent. Mij helpt het om te bedenken dat ondanks dat ik dit zo ervaar, dit niet betekent dat Hij er niet is.

Meer zelfcompassie hebben zorgt er niet voor dat het nooit meer gaat stormen. Het helpt je wel om je zelfkompas te herstellen, zodat je deze weer kunt gebruiken. En je herstelt je zelfkompas door te leren om milder te zijn naar de gevoelens die je hebt. Als ik mij onzeker of angstig voel, probeer ik hier nu begripvol over te zijn in plaats van het oordeel wat ik eerder zo snel klaar had. Ik mag van mezelf de tijd nemen om te wennen aan de hoge golven. Het is prima dat ik soms bang ben. En steeds vaker vind ik het nu juist fijn om met mijn bootje over de zee te gaan, omdat mijn zelfkompas nu een stuk beter is afgestemd. Maar het gevoel een piraat op zee te zijn, zal ik altijd wel blijven houden.

Deze blog is geschreven door Elice, onderzoeksassistent bij het Kennisinstituut christelijke ggz (Kicg). Elice draagt ook bij aan een onderzoek van de Vrije Universiteit (VU) Amsterdam over zelfcompassie tijdens de coronacrisis. Deze studie, die wordt uitgevoerd vanuit de bijzondere leerstoel van het Kicg aan de VU,  gaat over omgaan met emoties, religie en mentaal welbevinden. Lever ook een bijdrage aan wetenschappelijk onderzoek en vul de vragenlijst in. Juist de input van mensen voor wie zelfcompassie niet vanzelf spreekt, is heel waardevol!