Rien Bogert was jarenlang tuintherapeut op ‘de fontein’. Samen met Nadine Folkers schreef hij het boek Tuintherapie brengt tot bloei. In dit boek vertelt hij meer over de start van tuintherapie op ‘de fontein’.
Ervaringsgerichte therapieën, zoals muziektherapie, creatieve therapie en psychomotorische therapie, waren in opkomst. Tuintherapie werd echter in de eerste jaren vooral arbeidsmatig ingezet. Cliënten werkten in de tuin om even ‘uit hun hoofd’ te zijn en iets praktisch te doen met hun handen, tussen alle cognitieve gedragstherapieën en gesprekken door. Het enthousiasme groeide en in de patiëntenenquêtes werd tuintherapie als zinvolle en waardevolle therapie benoemd. De therapeutische waarde bleek verder te gaan dan enkel arbeidsmatig en functioneel bezig zijn. Al werkende leerde ik dat de therapeutische waarde van de natuurlijke materialen enorm groot is en dat die heel goed te gebruiken zijn in de behandeling van psychiatrische patiënten.
“Wat is dat voor een onzin, tuintherapie? Wat kan er nu therapeutisch zijn aan werken in de tuin? Zo kun je alles wel therapie gaan noemen…” Dit soort opmerkingen hoor ik regelmatig van cliënten die pas opgenomen zijn. Ik ga er nooit te veel op in. Ik laat ze zelf ontdekken wat de tuin hen kan bieden. En weet je wat het bijzondere is? Het zijn vaak deze mensen die in de evaluatie tuintherapie omschrijven als een veilige plek, en woorden gebruiken als ‘gezelligheid’ en ‘jezelf kunnen zijn’.
Het woord ‘tuin’ (afgeleid van ‘tuun’) betekent oorspronkelijk omheining (omtuining); een manier om een deel van de natuur af te sluiten van de rest. Bijvoorbeeld om het omheinde deel te beschermen tegen wilde dieren of tegen mensen met slechte bedoelingen. Als je nu een willekeurig iemand vraagt naar de betekenis van het woord ‘tuin’, dan zal hij of zij antwoorden dat het gaat om de ruimte die binnen een omheining ligt. Maar de betekenis van het oorspronkelijke woord ‘tuun’ heeft dus iets van bescherming en veiligheid in zich. En dat ervaren cliënten dus blijkbaar ook.
Bij mij ontstond de behoefte om tuintherapie professioneler op te zetten, zodat deze ingepast konden worden in het therapieprogramma. Dankzij de arbeidsmatige aanpak werden alle benodigde professionele gereedschappen en machines aangeschaft, zoals kruiwagens, bladblazers, een gemotoriseerde heggenschaar, hogedrukspuit, overalls, laarzen en een professionele tuintrekker voor het maaiwerk.
De meerwaarde van tuintherapie is dat je in de tuin er gewoon zomaar mag zijn. Je hoeft niet gelijk iets te gaan doen. De natuur is in dat opzicht niet zo bedreigend, terwijl een leeg vel papier of een scala muziekinstrumenten waaruit je mag kiezen dat misschien wel kunnen zijn. Je hoeft in de natuur niet direct iets van jezelf te laten zien, maar je mág wel een relatie aangaan met het natuurlijke materiaal. Je kunt functioneel bezig zijn met veel ruimte voor je eigen vormgeving. Dat heeft iets uitnodigends.
Vrijwel alles wat je binnen doet aan therapie, doe je omdat het therapie is. Maar als je buiten iets doet – je knapt iets op, je harkt het grindpad of maait het gras – heeft dat ook nog eens nut. Je krijgt direct het gevoel dat je iets nuttigs hebt gedaan. Bovendien kun je net zoals bij andere therapieën bezig zijn met grenzen aangeven, alleen gaat dat in de tuin soms op een functionele en (jawel) natuurlijke manier.
Laat een reactie achter
Wil je graag reageren op dit verhaal. Heb jij er iets aan gehad? Of wil je gewoon iets met ons delen? Laat dan een reactie achter.