Geloof, gevoel en het nieuwe abnormaal

22 juli 2020
|
1 reactie

Het 'nieuwe normaal' is een begrip waar we de laatste tijd mee om de oren geslagen worden. Ik weet niet hoe het bij jullie zit, maar bij mij roept dat wel wat op. Hoewel ik het nut van afstand houden zeker begrijp, druist het in tegen alles wat voor mijn gevoel te maken heeft met ons mens-zijn: het geschapen zijn in relatie, tot God en elkaar. Nu heb ik de luxe dat ik nog terug kan denken aan het 'oude normaal'. Maar wat als je dat niet hebt, en het oude abnormaal overgaat in het nieuwe abnormaal?

Voor alle duidelijkheid: met ‘abnormaal’ bedoel ik in dit verband ‘anders dan gewenst’. Ik denk daarbij aan iedereen die worstelt met psychische problemen en daarin aanloopt tegen stukgelopen dromen of onvervulde behoeftes en verlangens. Of aan hen die kampen met ervaringen die verre van normaal waren en daar nog steeds gevolgen van ondervinden. Aan hen voor wie het ‘oude normaal’ een ongewenste situatie was. Wat doet het met je als je dan geconfronteerd wordt met veranderingen die niet echt bijdragen aan het herstelproces?

Tegenwerken

Want het ‘nieuwe normaal’ kan je zomaar tegenwerken. Stel dat je altijd gehoord hebt dat je er niet bij hoort. Je voelt je eenzaam, afgewezen en minderwaardig. Je gaat in behandeling en leert dat hoe het vroeger ging, niet normaal was. Dat het anders kan, en anders mag. Je leert wat nabijheid is, en wat ‘samen’ betekent. En dan komt het anderhalvemeter-gebod. Je moet letterlijk afstand houden. Overal word je gescheiden van ‘de rest’. Bij iemand aanschuiven in de kerk ‘mag’ niet meer. De vriendschappelijke knuffel waardoor je je nog enigszins geliefd voelde, wordt zeldzaam. Net als uitgenodigd worden. Gedachten over gestraft worden als je te dichtbij komt, zijn niet zo vreemd meer: in het nieuwe normaal kun je hiervoor beboet worden.

Of stel dat je kampt met smetvrees en je leert net je zelfopgelegde regels wat los te laten. Je doel was om niet meer dwangmatig handen te wassen. Boodschappen afsoppen voor je ze in de koelkast legt, zou niet normaal zijn. Te veel hygiënevoorschriften: jij moet het afleren. En dan wordt de desinfectans landelijk geïntroduceerd. Overal waar je kijkt, staat het. Het wordt dan vrij ingewikkeld om de regels van het ‘nieuwe normaal’ te scheiden van het oude abnormaal, waaraan jij je net ontworstelde. Alle therapie ten spijt is het ineens wél reëel om je omgeving als een  potentieel gevaar te zien.

Verwarring

Het nieuwe (ab)normaal kan dan verwarring oproepen. Misschien word je wel boos. Op corona, of op het RIVM die bij versoepelingen niet denkt aan wat jij nodig hebt. Of op God, want je vroeg Hem toch om hulp? Dit kon je net niet gebruiken. Misschien val je terug in je neiging tot zelfisolatie. Die eenzaamheid kan ervoor zorgen dat je je ook verlaten voelt door God. Misschien word je bang, omdat je de controle kwijt bent. Of omdat onoplettendheid mogelijk gevolgen heeft voor anderen. Het kan uitputtend zijn om continu afwegingen te maken tussen noodzakelijke voorzichtigheid (lichamelijke gezondheid) en leefbaarheid (psychische gezondheid), zeker als behoeftes altijd al verboden voelden. En God, Die wist daar toch van? Voor je het weet raakt gevoel en geloof in de knoop.

Ontwarren

Voor veel mensen is die knoop herkenbaar. Gevoelens hebben invloed op hoe je jezelf, anderen, de wereld om je heen en God ziet. Je gevoelens zijn als het ware een bril waardoor je kijkt. Gevoelens hebben daarom ook invloed op hoe je het geloof beleeft. Zeker wanneer je in een moeilijke (abnormale) situatie zit, kun je te maken krijgen met heftige gevoelens. Als het ‘oude abnormaal’ al zwaar voor je was door psychische klachten, is het heel normaal dat het ‘nieuwe normaal’ pittige emoties oproept. Gun jezelf dan de ruimte om deze gevoelens toe te laten.

De Psalmen laten bij uitstek zien hoe normaal het is om moeilijke gevoelens te ervaren, ook in relatie tot God. Je vindt daar veel voorbeelden van hoe je gevoelens bij God kunt brengen (bijvoorbeeld Psalm 10, 13, 42 of 86). En, gevoel en geloof beïnvloeden elkaar wederzijds. In diezelfde Psalmen zie je vaak terug hoe het uitschreeuwen naar God ruimte en rust geeft. Toch gebeurt dat niet altijd (direct), zoals in Psalm 88.

Leg de lat dus niet te hoog: juist als je psychische problemen hebt kan het erg moeilijk zijn gevoelens te sturen. Blijf daarom in contact. Met anderen, al moeten ze op afstand blijven. Misschien kunnen ze je helpen om de knoop te ontwarren. Maar blijf vooral in contact met God. Hij is niet aan de anderhalve meter gebonden, zelfs als je dat niet kunt voelen.

Deze blog is geschreven door Femmeke van den Berg. Femmeke is werkzaam als onderzoeksassistent bij het Kennisinstituut christelijke ggz, een initiatief van Eleos en De Hoop ggz.

Reacties

One thought on “Geloof, gevoel en het nieuwe abnormaal”

  1. Henk Luesink schreef:

    Niet verkeerd om te lezen, denk ik. Geloof en gevoel komen vaak niet overeen.

Laat een reactie achter

Wil je graag reageren op dit verhaal. Heb jij er iets aan gehad? Of wil je gewoon iets met ons delen? Laat dan een reactie achter.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *